गुन्हे शाखा

About Us

---

               सह पोलीस आयुक्त ( गुन्हे ) हे मुंबई शहरातील गुन्हे अन्वेषण, शोध आणि तपासणीचे प्रभारी आहेत. त्यांच्या देखरेखीखाली गुन्हे शाखेत विविध शाखा कार्यरत आहेत. पोलीस उप आयुक्त त्या शाखांचे प्रमुख आहेत.

 

गुन्हे शाखेचा (सीआयडी) इतिहास : गुन्हे अन्वेषण विभाग

मुंबई पोलिसांनी ' स्कॉटलंड यार्ड नंतर द्वितीय ' असे नाव कमावले आहे, हे गुन्हे अन्वेषण विभागाच्या उत्कृष्ट तपासामुळे आहे.

१८८४ च्या आधी, योग्यरित्या व्यवस्थापित केलेला गुन्हे अन्वेषण विभाग नव्हता. सरकार गुन्हे अन्वेषणाकरिता वेगळ्या कर्मचाऱ्यांची नेमणूक करण्याच्या बाजूने नव्हते कारण त्यास असे वाटत होते की यामुळे आंतर-विभागीय हेवेदावे आणि बेबनाव होईल. पण पोलिसांनी या विभागात जवळच एक गुन्हे शोध शाखा सुरू केली, जी नियमित श्रेणीचा भाग होता. १८९० मध्ये गुन्हे शोध शाखेचे नाव गुन्हे अन्वेषण विभाग असे नाव बदलण्यासाठी परवानगी देण्यात आली होती, तरीही ती पोलीस दलाचा भाग राहिली. १९०८ च्या टिळक दंगलीत, ज्यामध्ये पोलिसांच्या गुप्त माहिती संकलनाची दिरंगाई कमी झाली, त्याने सरकारचा विचार बदलला. एस. एम. एडवर्डस यांनी ८ जून, १९०९ रोजी गुन्हे अन्वेषण विभाग (सीआयडी) स्थापन केला. गुन्हे शाखेने जुन्या डिटेक्टीव ब्रांचची जागा घेतली आणि इंपीरियल पोलिसांच्या एका अधिकार्याच्या नियंत्रणाखाली एक अभिजात संस्था म्हणून काम केले गेले. विभागीय पोलिसांना हाताळण्यासाठी विद्यमान पोलीस उप आयुक्तांना सोडून; त्यास पोलीस उप आयुक्त हा दर्जा देण्यात आला - पहिले पोलीस उप आयुक्त एफ. ए. एम. एच. विन्सेंट हे होते. चार मुख्य क्षेत्रे राजकीय, विदेशी, गुन्हेगारी आणि संकीर्ण यावर गुन्हे शाखेने काम केले, प्रत्येकाचे प्रमुख पोलीस निरीक्षक होते. संवेदनशील, राजकीय किंवा धार्मिक स्वरुपाच्या प्रकरणांमध्ये लक्ष देणे हे त्याचे मुख्य कार्य होते आणि हे संक्षिप्तरित्या आजही चालू आहे.