गुन्हयांस प्रतिबंध
- गुन्हेगारांवर पाळत ठेवणे.
- गुन्हेगारांच्या नोंदींचे परीक्षण करणे.
- गस्त घालणे, मोबाईल व पायी गस्त घालणे, नाकाबंदी, कोंबिंग ऑपरेशन्स आणि छापे घालणे.
- मोहल्ला समित्यांमार्फत सूक्ष्म व व्यापक स्तरावर सहभागात्मक पोलिसींग (शेजार पाळत व्यवस्था) राबविणे तसेच स्वयंसेवी संस्थांचा सक्रिय सहभाग ठेवणे.
- भारतीय न्याय संहिता, २०२३; भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता, २०२३; आणि भारतीय साक्ष्य अधिनियम, २०२३, मुंबई पोलीस कायदा व इतर प्रतिबंधात्मक कायद्यांतर्गत कारवाई करणे. विशेष शाखेमार्फत अल्पवयीन गुन्हेगार तसेच दुर्बल घटकांवरील अत्याचारांवर विशेष लक्ष दिले जाते.
गुन्हयाचा शोध
- गुन्हेगारांची चौकशी करणे व फौजदारी खटले चालविणे.
सार्वजनिक सुव्यवस्था राखणे
- सण, उत्सव, निवडणुका, सांप्रदायिक किंवा सामाजिक तणाव, तसेच नैसर्गिक आपत्ती दरम्यान कायदा व सुव्यवस्था राखणे.
- अंतर्गत सुरक्षा सुनिश्चित करणे – व्हीआयपी सुरक्षा आणि काउंटर-हेरगिरी.
- विशेष गुन्हे : व्हाईट-कॉलर गुन्हे, मादक पदार्थांचे सेवन, गँगस्टरकडून खंडणी मागणी, शस्त्रास्त्रांची तस्करी आणि टोळीगत गुन्हे नियंत्रणात ठेवणे.
- वाहतूक व्यवस्थापन: मुंबई हे जगातील सर्वाधिक दाट लोकसंख्या असलेले शहर असून, विविध अडचणी असूनही मुंबई वाहतूक पोलीस त्यांच्या शास्त्रीय आणि कार्यक्षम वाहतूक व्यवस्थापनासाठी देशभरात प्रसिद्ध आहेत. अधिकाऱ्यांच्या प्रशिक्षणावर, सार्वजनिक जनजागृतीवर आणि प्रभावी अंमलबजावणीवर विशेष भर दिला जातो. समाजातील उत्साही नागरिक ट्रॅफिक वॉर्डन म्हणून सहभागी होऊ शकतात. तसेच व्यावसायिक क्षेत्र आणि स्वयंसेवी संस्था वाहतूक जनजागृतीसाठी नेहमी सहकार्य करतात.
- सन् १९५७ पासून ‘रोड सेफ्टी पॅट्रोल’ (आरएसपी) या योजनेअंतर्गत मुलांना वाहतूक व्यवस्थापन आणि रस्ते सुरक्षेचे प्रशिक्षण देऊन उद्याचे जबाबदार नागरिक घडविण्याचा उपक्रम मुंबईने प्रथमच सुरू केला.सुमारे ५०० शाळांतील ६७,००० हून अधिक विद्यार्थ्यांना दरवर्षी प्रशिक्षण दिले जाते.
इतर
- अदखलपात्र गुन्हे, अपघाती मृत्यु, अपघाती आग इत्यादींची चौकशी करणे.
- हरविलेल्या व्यक्तींचा शोध घेणे.
- परदेशी नागरिकांची नोंदणी व त्यासंबंधित चौकशी करणे.
- कोषागार, कैदी, अल्पवयीन गुन्हेगार आणि पळून गेलेल्या मुलींचे संरक्षण करणे.
- चारित्र्य पडताळणी, पारपत्र, शस्त्र परवाना आणि इतर परवाने देण्यासाठी तसेच शासकीय नोकरी किंवा घरगुती नोकरांसाठी आवश्यक तेव्हा पडताळणी करणे.
- समाजातील दुर्बल घटकांच्या संरक्षणासाठी सामाजिक कायदे अंमलात आणून त्यांच्या सामाजिक स्थितीवर लक्ष ठेवणे. मुंबई पोलीस कुटुंब विघटन टाळण्यासाठी, व्यसनाधीनांना सुधारण्यासाठी, सामाजिक गैरसमज व अंधश्रद्धा दूर करण्यासाठी आणि स्वयंसेवी संस्थांशी समन्वय साधण्यासाठी प्रयत्नशील असतात.
- मुंबई पोलीस पळून गेलेल्या मुलांना त्यांच्या कुटुंबियांकडे परत पाठविण्यास, निराधार महिलांना सन्माननीय जीवन जगण्यास मदत करण्यास, तसेच सामाजिक, कौटुंबिक आणि वैयक्तिक वादांवर समुपदेशन करण्यास सक्रिय असतात.
- सांप्रदायिक दंगली, नैसर्गिक आपत्ती किंवा अन्य सामाजिक गोंधळानंतर सामान्य परिस्थिती पुनर्स्थापित करण्यासाठी मुंबई पोलीस अन्न, वस्त्रे, औषधे, रक्त आणि आर्थिक मदतीचे संकलन करून पीडितांना मदत व पुनर्वसन कार्यात सक्रिय सहभाग घेतात.
- एड्सविषयी जनजागृती निर्माण करण्यासाठी मुंबई पोलीस आपल्या व्यापक संघटनात्मक जाळ्याद्वारे समाजाशी सतत संवाद साधतात. तसेच गरजूंना मदत करण्यासाठी नियमितपणे रक्तदान शिबिरे आयोजित करतात आणि आपल्या दलाच्या कल्याणासाठी सातत्याने कार्यरत असतात.